Poniższy tekst jest częścią serii o zniekształceniach myślenia. Zanim go przeczytasz warto zajrzeć tutaj: myśli automatyczne rozpoznawanie myśli automatycznych zniekształcenia myślenia Czym jest czytanie w myślach? Robert zdaje właśnie egzamin maturalny. Napisał już odpowiedzi na większość pytań i teraz robiąc sobie chwilę wytchnienia zaczął rozglądać się po sali. Szybko trafił wzrokiem na spojrzenie jednej z pilnujących podczas egzaminu nauczycielek. Ta lekko uśmiechnęła się do niego i zatrzymawszy się w miejscu również zaczęła rozglądać się wokół. Widząc to Robert pomyślał: "No ładnie! Myśli, że próbuję coś ściągnąć i pewnie będzie teraz tu stać, żeby mnie przyłapać." To spowodowało, że i tak już zdenerwowany egzaminem Robert zaczął stresować się jeszcze bardziej… Kasia miała dziś bardzo ciężki dzień. Najpierw męczące spotkania w pracy, potem korki w drodze do domu, jeszcze ta kolejka na poczcie… Wreszcie dotarła do mieszkania, zmęczona i sfrustrowana. Przebierając się przypomniała sobie o rachunkach do opłacenia. Siadła na kanapie z laptopem na kolanach i zalogowała się do swojego banku. Wtedy wrócił jej mąż. Zamykając za sobą drzwi powiedział: – Cześć kochanie! Co za dzień! Padam z nóg… Zamówimy coś do jedzenia? W Kasię jakby demon wstąpił: – Co ty sobie myślisz?!? Że siedzę tutaj na kanapie i się obijam?! Przychodzisz i myślisz, że od razu rzucę wszystko i zamówię ci jedzenie?! Mam jeszcze coś do zrobienia przecież! Męża po prostu zamurowało… Czytanie w myślach polega na odgadywaniu czyichś myśli na podstawie zachowania, wyrazu twarzy czy nawet w ogóle bez zewnętrznych podstaw. W efekcie czytając w myślach odnosimy się do naszej interpretacji zachowania drugiej osoby dopowiadając sobie jej intencje bądź zamiary. Czemu czytanie w myślach utrudnia życie? Próbując odgadnąć co myśli druga osoba bazujemy przede wszystkim na dwóch elementach: dotychczasowych doświadczeniach z tą osobą naszych teoriach umysłu innych ludzi (czyli tym jak naszym zdaniem myślą i reagują inne osoby – szerzej możesz przeczytać o tym w Wikipedii). Zależność jest taka: im mniej mamy doświadczeń z daną osobą albo im silniejszych emocji doświadczamy, tym bardziej będziemy podatni na utratę obiektywizmu i sięganie do naszych teorii umysłu. A teorie umysłu to część naszych schematów poznawczych, które stanowią zbiór uogólnionej wiedzy z naszych wcześniejszych doświadczeń. Jeśli zatem jako dziecko wychowywaliśmy się przy kimś: skłonnym do wpadania w złość, to możemy na bazie tych doświadczeń zbudować sobie przekonanie "inni łatwo wpadają w złość", zaś nasza teoria umysłu podpowie interpretację: "pewnie jest na mnie zły", bardzo krytycznym – przekonanie może mieć treść "inni są krytyczni", a teoria umysłu podpowie: "pewnie myśli, że robię to źle", bardzo wymagającym – przekonanie może brzmieć "inni mają wysokie oczekiwania", a teoria umysłu podpowie: "pewnie myśli, że za mało się staram". I tak dalej… Z tym, że nie każdy człowiek myśli tak samo, zaś my czytając w myślach rzutujemy na innych swoje interpretacje. Łatwo tu popełnić błąd. A niestety czytając w myślach automatycznie zakładamy trafność naszych przewidywań nie próbując nawet sprawdzić, czy jest jakaś alternatywna wersja. Jakie mogą być tego efekty? W przypadku wspomnianego wcześniej Roberta dodatkowa porcja stresu, zaś w przypadku Kasi gotowy przepis na kłótnię z mężem… Jak radzić sobie z czytaniem w myślach? Przede wszystkim zacznij wyłapywać sytuacje, gdy czytasz w myślach. Szukaj w swoich myślach takich, które zaczynają się od słów: "pewnie teraz myśli…", albo "wydaje mu się…", "chciałby pewnie, żeby…" itp. Gdy już przyłapiesz się na czytaniu w myślach, możesz spróbować któryś z poniższych sposobów: Sposób 1: Szukaj alternatywnych wyjaśnień. Jak inaczej można spojrzeć na daną sytuację? Jakie może być inne wyjaśnienie miny czy zachowania danej osoby? Możesz ułatwić sobie to zadanie np. zmieniając rolę i podstawiając siebie na miejsce osoby, która uruchomiła Twoje czytanie w myślach albo wyobrażając sobie jak ktoś pewny siebie zinterpretowałby sytuację, w której teraz jesteś. Robert zamiast poddać się kolejnej fali stresu wziął głęboki oddech i powiedział w myślach do siebie: "STOP! Tylko nie nakręcaj się znowu! Może jej uśmiech to po prostu ludzki odruch? A może uśmiecha się bo mnie lubi?". Spojrzał ponownie na nauczycielkę. Ta znów uśmiechnęła się do niego. Robert odpowiedział uśmiechem i wrócił do zastanawiania się nad odpowiedziami, zaś nauczycielka odeszła w inną część sali. Sposób 2: Pytaj zamiast zgadywać! To banalnie prosta odpowiedź na pytanie jak radzić sobie z czytaniem w myślach. Banalnie prosta, ale bardzo skuteczna. Zamiast czytać w myślach spytaj drugą osobę o jej intencje. W przypadku Kasi alternatywny scenariusz mógłby wyglądać tak: – Cześć kochanie! Co za dzień! Padam z nóg… Zamówimy coś do jedzenia? Na pytanie męża Kasia odpowiedziała: – A czemu o to pytasz? – Widzę, że jesteś zajęta i chyba zmęczona, pomyślałem że zamówię coś do domu żebyśmy mogli odsapnąć i nie musieli gotować ani zmywać. Chyba że masz inne plany… Kasia poczuła się ważna i zaopiekowana. Pomyślała tylko: "całkiem w porządku jest ten mój mąż…"